ALZHEİMER HASTALIĞINI KONUŞALIM MI ?
Alzheimer Hastalığı Nedir ?
Bunama ya da demans, günlük yaşamın her zamanki gibi sürdürülmesini engelleyen ilerleyici, kronik bir beyin hastalığıdır.
" ...Demans, beyin kabuğuna ilişkin üst düzey işlevlerin genel olarak bozulmasıdır. Bunlar, kişinin çevreyi farkındalığı ( bilinci ) bozulmaksızın, bellek, günlük yaşamın gereksinimleriyle başa çıkabilme yeteneği, algı ve devinime ilişkin işlevler, koşullara uygun düşen toplumsal davranışın korunabilmesi ve duygusal tepkilerin kontrolünde bozulma şeklinde sıralanabilir. Büyük çoğunlukla geri dönüşsüz ve ilerleyici bir durumdur. "
Alzheimer Hastalığı ( AH ) en yaygın demans türlerinden biridir. Bir başka deyişle, sanayileşmiş ülkelerde en sık görülen demanstır ve nüfusun yaşlanmasına paralel olarak giderek de artmaktadır.
1. Alzheimer Hastalığının ilerleyişi genellikle çok yavaştır ve olguların çoğunda bellek problemleriyle kendini gösteren bir preklinik evre ortaya konabilir. Alzheimer Hastalığı yaşla birlikte artar, ancak daha gençleri, hatta elli yaşları içindekileri de tutabilir. Bu nedenle, sadece çok yaşlıların hastalığıdır diye düşünmemek gerekir.
2. HASTALIĞI İKİ GRUBA AYIRABİLİRİZ :
• Ailevi Alzheimer Hastalığı, oldukça seyrektir. Bu konuda uzmanların farklı görüşleri olabiliyor : Bazıları tüm Alzheimer tipi demansların % 5 i olduğunu söylerken, diğerleri bu oranı % 1 olarak vermektedirler. Kalıtım kanıtlanmıştır, ancak tüm olgularda rol oynamamaktadır. Elli yaşlardaki genç hastalar genellikle bu gruptandır.
• Sporadik ( kalıtsal olmayan ) türü tüm olguların % 95 ini temsil eder. Yaşlılardaki hastalığın tipik biçimidir.
• Ailenizde bir Alzheimer hastası varsa, bu sizin de ilerde hasta olacağınız ya da hastalığı çocuklarınıza aktaracağınız anlamına gelmez.
3. Bir dizi muhtemel etken tartışılmaktaysa da, hastalığın nedeni henüz bilinmemektedir.
4. HASTALIĞIN ORTAYA ÇIKMASINDA HEPSİ BİR ARADA ROL OYNUYOR OLABİLİR
Beyindeki işlev bozukluğu iki temel süreç ile belirlenmektedir :
Nöronlara ( sinir hücreleri ) hasar veren bir takım maddelerin oluşumu ;
Nörotransmitterlerin ( sinirler arası iletişimi sağlayan beyin kaynaklı kimyasal maddeler ) beyin tarafından üretilmesinde azalmayla birlikte nöronlar arasındaki normal "iletişimin" bozulması.
ALZHEIMER HASTALIĞINI NASIL TANIYACAKSINIZ?
FAKAT... ALZHEİMER HASTALIĞI, pek tabii ki bulaşıcı bir hastalık değildir ( bir kişiden diğerine temas yoluyla geçirilemez ). Başka demans nedenleri de vardır. Bunlar daha seyrektir. Vasküler ( damarsal ) ya da başka bir deyişle Mültiinfarkt Demans ( VaD ), beyin kan dolaşımındaki bozuklukla ilintilidir. Demans sıklığında ikinci sırada gelir ve bazı uzmanlar AH ve VaD nin sıklıkla aynı hastada bir arada olduğuna inanırlar. VaD, doğal olarak çok nadir türleri dışında kalıtsal değildir.
AH' yı NASIL TANIYACAKSINIZ ?
Bu hastalığın belirtileri her zaman aynı değildir; kişilik, fiziksel koşullar ve kişisel yaşam tarzının belirtiler üzerinde etkisi olabilir. Bir uzman ( nörolog, nöropsikolog, psikiyatr, geriyatr, geropsikiyatr ), bazı özel testleri de kullanarak bir klinik görüşme ile hastalığın tanısını koyabilir.
İLK ALARM ZİLİ ÇALIYOR
1. Yakın geçmişteki olayların ve insan isimlerinin unutulmaya başlaması;
2. Tarihleri unutma, evin yolunu bulma ya da yabancı yerlerde dolaşma güçlüğü;
3. Karar varmada güçlük ;
4. Çalıştığı işe ve hobilerine olan ilgisinin azalması.
ALZHEİMER HASTALIĞININ 3 EVRESİ
Üç farklı evre gözlenebilir. Bunlar özel bir takım " problemlerle " nitelenir. Bazıları evreye özgüyken, bir kısmı ortaya hiç çıkmayabilir. Evreler arasında uzun yıllar geçebilir.
EVRE BİR...
Hafif ve genellikle ihmal edilen belirtiler :
A. Bellek kaybı ( genellikle yakın geçmişteki olaylara ilişkin ) ;
B. Günün tarihini hatırlama güçlüğü ( zaman dezoryantasyonu ) ;
C. Bilinen mekanları tanıma güçlüğü, örneğin evdedir fakat nerede olduğunu karıştırabilir ( mekan dezoryantasyonu ).
D. Karar verme güçlüğü ( inisiyatif kaybı ).
E. Kelime bulma güçlüğü. Bu ilk belirtiler nedeniyle, kişi ürkmüş, utanmış ya da kederli durumda olabilir.
EVRE İKİ...
A. Belirgin bellek problemleri ( örn. aile üyelerinin isimlerini unutur );
B. Kendine yeterliğin azalması ( örn. yıkanma, giyinme gibi işlevlerde yardım gerekir );
C. Çevrede kaybolma ;
D. Konuşma bozukluğunda artma;
E. Hallusinasyonlar.
EVRE ÜÇ...
A. Yardım edildiği halde beslenmede güçlük;
B. Arkadaşları ve aile üyelerini tanımada güçlük ;
C. Yürüme güçlükleri ( hasta yatağa bağımlı durumda mı ? );
D. İdrar ve/veya gaita kaçırma ;
E. Belirgin düzeyde davranış bozuklukları.
www.tip2000.com